Systematyka koralowców
Gromada: Koralowce
Koralowce ośmiopromienne
Gatunki należące do tej podgromady żyją we wszystkich morzach, na
różnych głębokościach. Wszystkie są kolonijne. Kolonie są przeważnie
przyrośnięte do podłoża lub tkwią luźno w piasku. Polipy odżywiają się
drobnymi organizmami, rosną powoli i należą do zwierząt długowiecznych.
Większość gatunków posiada szkielet wewnętrzny, zbudowany z
pojedynczych elementów o różnych kształtach. W ich skład wchodzi
substancja rogowa, węglan wapnia lub substancja rogowa wysycona
węglanem wapnia. U części gatunków podelementy łączą się w jednolity
szkielet, zabarwiony na różowo lub żółto. Zielone zabarwienie kolonii pochodzi
od symbiotycznych zooksantelli.
Kolonie są różnie zorganizowane. Mogą być złożone z polipów
wyrastających ze stolonów lub wprost z ciała polipa założyciela
kolonii. Indywidualność poszczególnych polipów może się dobrze
zaznaczać lub też mogą tworzyć one zwarte kolonie, w których tylko
tarcze gębowe są odróżnialne. U części gatunków w koloniach występuje
dymorfizm funkcjonalny. Polipy zróżnicowane są na autozoidy - postacie
o typowej budowie i syfonozoidy - postacie drobne, pozbawione ramion,
ale z dużymi, obficie urzęsionymi gardzielami. Regulują one przepływ
wody przez kolonię, usztywniają ciała autozoidów i zwiększają turgor
wody dostającej się do kolonii.
Koralowce ośmiopromienne rozmnażają się przez pączkowanie, podział
podłużny i płciowo. Są hermafrodytyczne i rozdzielnopłciowe. U
osobników hermafrodytycznych występuje protogonia - wcześniejsze
dojrzewanie jaj bądź plemników - co zapobiega samozapłodnieniu.
Skupienia komórek rozrodczych występują w brzeżnych częściach przegród.
Jaja rozwijają się w okolicach pnia, a plemniki w wyższych częściach.
Stolonowce
Występują w płytkich strefach umiarkowanych i tropikalnych mórz. W koloniach zaznacza się indywidualność polipów, które są połączone tylko siatkowo układającymi się stolonami.
Kapłanowce
Tworzą kolonie porozgałęziane, w których zaznacza się wyraźna indywidualność polipów. Polipy są bardzo wysokie, cylindryczne i pączkują na boki. W koloni połączone są u podstaw stolonami. W mezoglei występują skleryty wapienne.
Korkowce
Występują głównie w Morzu Śródziemnym. U podstaw koloni znajduje się cenenchyma o konsystencji korka, z której pionowo sterczą górne części polipów.
Zdobnice
Występują m.in. jako składnik raf Oceanu Indyjskiego. W koloniach znajduje się zwarty szkielet wapienny, wykrystalizowany w postaci aragonitu, tkwiący u podstaw polipów w cenechymie, w formie płyty. W górnej części płyty znajdują się włębienia, w których pionowo tkwią solenia i dolne części polipów. Części żywe zajmują coraz to nowe poziomy.
Gąścioły
Kolonie są rozgałęzione przy podłożu lub uniesione ku górze. W cenenchymie występuje zwarty szkielet osiowy, najczęściej w postaci rozgałęziających się prętów. Do tego rzędu należy Koralowiec szlachetny, używany do wyrobu ozdobnych przedmiotów. Posiada on szkielet osiowy z węglanu wapnia, zabarwiony na biało, różowo lub czerwono. Spotkać go można u wybrzeży Morza Śródziemnego, wybrzeży Adriatyku i Wysp Kanaryjskich.
Piórówki
Ich kolonie tkwią luźno w mule lub piasku, dlatego mogą się przemieszczać pełzając. Osiągają nawet do 1 m wysokości. Mają najbardziej złożoną budowę. Podstawę kolonii tworzy polip założyciel, z którego regularnie na boki wyrastają potomne polipy z silnie pierzastymi ramionami. Szkielet rogowy, u niektórych gatunków wysycony solami wapnia. Występuje dymorfizm polipów.
Koralowce sześciopromienne
Ta podgromada obejmuje gatunki mające polipy samotne i kolonijne, często osiągające duże rozmiary. Gatunki z samotnymi polipami są szeroko rozprzestrzenione, natomiast kolonijne ograniczają się do mórz tropikalnych. Żyją przyczepione do dna, choć niektóre gatunki polipów samotnych mogą się on niego odrywać. Pływają wówczas wyginając ciało i poruszając ramionami. Mogą się też skurczyć do postaci kuli i toczyć po dnie.
Ramiona rozmieszczone są promieniście na brzegu tarczy gębowej, w jednym lub wielu okółkach. Liczba ramion odpowiada liczbie przegród i najczęściej wynosi wielokrotność sześciu. Zdarzają się gatunki, których liczba ramion dochodzi nawet do kilku tysięcy.
W koloniach powszechnie występuje szkielet zewnętrzny, produkowany przez komórki ektodermalne. Najczęściej spotykany jest szkielet wapienny.
Rozmnażanie bezpłciowe zachodzi przez podział podłużny bądź poprzeczny oraz pączkowanie. Potrafią się również rozmnażać płciowo. Kolonie mogą być jednopienne lub dwupienne, podobnie polipy w koloniach mogą być hermafrodytyczne i rozdzielnopłciowe.
Ukwiały Żyją głównie w morzach ciepłych. Stanowią je polipy samotne, choć dzięki pączkowaniu tworzą czasami tymczasowe kolonie. Posiadają liczne ramiona i przegrody (zawsze wielokrotność 6). Mogą się poruszać. Wiele gatunków wyglądem zewnętrznym przypomina kwiaty.
Koralowce kamienne (madreporowce) Jest to najliczniejszy rząd - zawiera ponad 2500 gatunków, w większości kolonijnych. Polipy posiadają zewnętrzny szkielet wapienny, wykrystalizowany najczęściej w postaci argonitu, delikatny lub masywny - sprawiający wrażenie skały. Przedstawicieli cechuje stenotermia, występują tylko w pasie najcieplejszych wód, których temperatura nie spada poniżej 20,5°C. Gatunki żyjące w spokojnych wodach tworzą delikatne kolonie, w strefie przypływów i odpyłwów - masywne rozgałezienia i masywne szkielety. Najistotniejsze znaczenie w tworzeniu raf mają gatunki z rodzajów Goniastrea i Perforata. Ich polipy rosną ku górze, oddzielając się od starszego szkieletu septami.
Ukwiałki Spotykane u wybrzeży Antyli. Posiadają drobne polipy, o średnicy 1-2 cm. Przypominają ukwiały. W większości są kolonijne, bez szkieletu, ale z grubym oskórkiem.
Koralniki Polipy przypominają koralowce szlachetne, ale nie mają szkieletu. Żyją samotnie i w koloniach.
Kolczniki Są to głównie gatunki głębinowe, występujące w morzach tropikalnych. Kolonie są drzewkowate i osiągają nawet 6 m wysokości. Usztywnione są rogowym szkieletem osiowym, o zabarwieniu brązowym lub czarnym. Pręty osiowe pokryte są kolczastymi wyrostkami. Można je spotkać m.in. w Morzu Śródziemnym.
Szorstniki Ich polipy żyją samotnie, osiągają duże rozmiary, posiadają długie i liczne ramiona wokół tarczy gębowej, oraz drugi okółek z krótkich ramion dookoła otworu prowadzącego do gardzieli. Nie posiadają szkieletu i stopy. Żyją zagłębione w mule lub piasku dna morskiego.
|