Na wizerunek typowego chłopa w powieści Reymonta składało się wiele różnych cech, z których wynikał sposób życia i stosunki między ludźmi w Lipcach. Podstawowym wyznacznikiem bogactwa była ilość posiadanej ziemi, gdyż dzięki niej można było przeżyć (wszystko opierało się na rolnictwie). Ona determinowała stosunek chłopów do innych, np. w związku z 35 morgami pola Boryna zajmował tak wysoką pozycję w hierarchii społecznej. Poza tym większość sporów targających wsią była związana ze stanem posiadania (np. konflikt Antka i Macieja). Ziemia powodowała większość działań, jeśliby nie zajmowała tak ważnego miejsca w mentalności chłopskiej, nie doszłoby do sporu z Niemcami o Podlesie. W związku z dużą wartością roli także praca była szanowana i stanowiła istotny wyznacznik wartości człowieka, gdyż nawet posiadając wielkie gospodarstwo, a zaniedbując je, nic się nie uzyska.

Cytaty:

• Spór Antka i Macieja o ziemię:
  - Czego chcecie, mówcie! - zawołał ostro, zniecierpliwiony milczeniem. - A to... mów, Antek... a to przyślim wedle tego zapisu... - jąkała kowalowa. - Zapis zrobiłem, a ślub w niedzielę... to wam rzeknę - To wiemy, ale nie o to przyślim- - A czego? Zapisaliście całe sześć morgów! - Bom tak chciał, a zechcę, to w ten mig zapiszę wszystko... - Jak wszystko będzie wasze, to zapiszecie! -powiedział Antek. - Dziecińskie, nasze. - Głupiś jak ten baran! Grunt jest mój i zrobię z nim , co mi się spodoba! - Zrobicie abo i nie zrobicie... - Ty mi wzbronisz, ty! - A ja, a my wszystkie, a nie, to sądy wam wzbronią! - krzyknął, bo już nie mógł ścierpieć i buchnął zapamiętałością. - Sądami mi wygrażasz, co? Sądami! Zamknij ty gębę, pókim dobry, bo pożałujesz! - krzyczał przyskakując do niego z pięściami. - A ukrzywdzić się nie damy! - wrzasnęła Hanka podnosząc się na nogi. - A ty czego? Trzy morgi piachu wniesła i starą plachtę, a będzie tu pysk wywierała? - Wyście i tyla Antkowi nie dali, nawet tych jego morgów matczynych, a robimy wam za parobków, jak te woły.
• spór z Niemcami o Podlesie:
  - Czyście wy wszyscy powariowali? - wołał stary podnosząc ręce. - Wzbraniacie nam kupować ziemię! Dlaczego? Z jakiego prawa?... Znowu mu Rocho wyłożył wszystko spokojnie, szeroko i jak się patrzy, ale Niemiec poczerwieniawszy ze złości, wrzasnął: - Ziemia jest tego, kto za nią płaci! - Tak wygląda po waszemu, ale po naszemu jest inaczej, że powinna być tego, komu jest potrzebną - powiedział uroczyście. - A to w jaki sposób, za darmo może, po zbójecku? -kpił urągliwie. - Za te dziesięć palców, duża płata! - odpowiedział tak samo Rocho. - Głupie gadanie! Co tu będziemy czas tracili na żarty, Podlesie kupiliśmy, jest nasze i pozostanie, a komu się to nie podoba, niech idzie z Bogiem i omija nas z daleka. No, czego jeszcze czekacie?... - Czego? By wam powiedzieć: wara od naszej ziemi! -buchnął Grzela.
• Wartość pracy:
  Że zdawało się, jakby bory, chylące się nisko nad ugorami, gwarzyły zdumione, że strumienie lękliwiej wiły się skroś pustek, a tarniny już obwalone białymi pąkami, grusze po miedzach, przelotne ptactwo, to jakiś wędrownik z obcych stron i nawet te krzyże i figury, stróżujące nad drogami, wszystko się rozgląda w zdumieniu i pyta dni jasnych i tych odłogów pustych: - A kaj się to podziały gospodarze? kaj to te śpiewy, te bujne radoście kaj?... Jeno ten płacz kobiecy im powiadał, co się w Lipcach stało. I tak schodził dzień po dniu bez żadnej przemiany na lepsze; naprzeciw, gdyż co dnia prawie mniej kobiet wychodziło w pole, że to w chałupach zaległej robocie ledwie poradził. Tylko u Borynów szło wszystko jak zwyczajnie, wolniej jeno niźli po inne lata i ździebko gorzej, że to Pietrek dopiero się przyuczał do polowych robót, ale zawdy szło jakoś, boć i rąk pomocnych nie brakło. Hanka, choć jeszcze z łóżka, rządziła wszystkim tak zmyślnie i kwardo, że nawet Jaguś musiała z drugimi stawać do roboty, i o wszelkiej rzeczy równą pamięć miała: o lewentarzu, o chorym, kaj orać i co gdzie siać
• Wartość pracy, ujęta symbolicznie:
  Boryna naraz przyklęknął na zagonie i jął w nastawioną koszulę nabierać ziemi, niby z tego wora zboże naszykowane do siewu, aż nagarnąwszy tyla, iż się ledwie podźwignął, przeżegnał się, spróbował rozmachu i począł obsiewać... Przychylił się pod ciężarem i z wolna, krok za krokiem szedł i tym błogosławiącym, półkolistym rzutem posiewał ziemię na zagonach. Łapa chodził za nim, a kiej ptak jaki spłoszony zerwał się spod nóg, gonił przez chwilę i znowu powracał na służbę przy gospodarzu. A Boryna, zapatrzony przed się w cały ten urokliwy świat nocy zwiesnowej, szedł zagonami cicho, niby widmo błogosławiące każdej grudce ziemi, każdemu źdźbłu, i siał siał wciąż, siał niestrudzenie. Potykał się o skiby, plątał we wyrwach, niekiedy się nawet przewracał, jeno że nic o tym nie wiedział i nic nie czuł kromie tej potrzeby głuchej a nieprzepartej, bych siać.

Poprzedni Następny